GÜVENLİK SİSTEM VE CİHAZLARI DERS NOTU

Dersin Amacı: Güvenliğin tesis edilmesinde etkili teknolojik cihazların tanıtımı ile birlikte güvenlik kontrol ekipmanlarını kullanmak üzere görevlendirilecek personelin vasıflarının arttırılmasıdır.

Dersin Amacı: Güvenliğin tesis edilmesinde etkili teknolojik cihazların tanıtımı ile birlikte güvenlik kontrol ekipmanlarını kullanmak üzere görevlendirilecek personelin vasıflarının arttırılmasıdır.
Genel olarak Güvenlik Sistemleri iki Aşamadan Oluşmaktadır:-İstenilen bir bölgenin veya binanın çevre kontrolünün ve güvenliğin sağlanması-Bina girişlerinde şahıs ve bagaj kontrolünün
yapılması

Güvenlik Sisteminin ana unsuru insandır.Fiziki ve Elektronik Sistemler insana yardımcı olan cihazlardır.
1-ÇEVRE GÜVENLİĞİ ERKEN ALGILAMA VE UYARI SİSTEMLERİ

Güvenliği sağlanacak arazi ve tesisin çevresini kontrol altına almak, herhangi bir durumda şüpheliyi tespit edip ses, ışık ve görüntü ile güvenlik personelini ikaz etmek maksadıyla kullanılan elektronik sistemlere elektronik çevre güvenlik alarm sistemleri denir.

Çeşitleri:

Fiber optik algılama sistemleri İnfrared bariyer sistemleri Mikro dalga bariyer sistemleri

Manyetik alan algılama sistemleri Yer altı basınç algılama sistemleri Tel örgü titreşim sistemleri

Kapalı devre televizyon sistemleri Soygun ve sabotaj alarm sistemleri

2-GÜVENLİK AMAÇLI ALARM VE HABERLEŞME SİSTEMLERİ

Bu tür sistemler; yetkisiz girişlere karşı uygulanan güvenlik halkasının bir unsurunu oluştururlar.
Bu unsurlar; tesislerin, faaliyetlerin, malzemelerin ve malların korunmasında önemli rol oynarlar.
Günümüzün gelişen teknolojileri içerisinde çok çeşitli güvenlik alarm ve haberleşme sistemleri gelişmiştir.
Güvenlik alarm sistemleri aşağıdaki prensipleregöre çalışırlar.
Bir elektrik devresinin kesilmesi ile alarmverilmesi
Bir ışığın engellenmesi suretiyle alarm verilmesi.
Sesin algılanması suretiyle alarm verilmesi.
Titreşim ya da hareketin algılanması suretiyle
alarm verilmesi

3-SOYGUN VE SABOTAJ ALARM SİSTEMLERİ

Güvenlik önlemi alınan bölge veya yere izinsiz olarak veya başka amaçlarla girmeye çalışan kişileri mikro işlemciler yardımıyla algılayarak ses ve ışık yardımıyla merkez üniteyi bilgilendiren elektronik sistemlerdir.

Manyetik Kontak, PIR Detektörü, Harici Siren, Alarm Paneli , Gaz Dedektörü, Duman Detektörü, Cam kırılma detektörü, Darbe sensörü, Dahili Siren, Alarm Kontrol Merkezi, Panik Butonu, Şifre Paneli sistemin üniteleri arasında sayılır.

4-Kapalı Devre Televizyon Sistemleri

(CCTV)

İstenmeyen olayların gelişimini önceden belirleyebilmek, olay anını takip edebilmek ve kayıt altına almak ve olay sonunda kayıtlarda inceleme yapabilmek için kullanılan sistemlere Kapalı devre televizyon sistemleri (CCTV) denir.Bir CCTV sisteminde kullanılan elemanlar: 1- Kamera
Lens
Monitör
Switcher
Quad
Video kayıt cihazı (Time-Lapse)
Multiplexer
Matrix Switcher
Video motion
1-KAMERA
İstenilen bir bölgenin görüntüsünü video sinyaline çevrilerek direk veya endirek olarak monitöre aktaran cihazdır.

Görüntü Veren) Kameralar

Kameralar

Kameralar

CCD Kameralar Dome Kameralar

IP Kameralar (Network

Kameraları)

Infra Red (Karanlıkta

Pan / Tilt / Zum

Kablosuz

Sabit Kameralar
Güvenlik sistemlerinde genellikle sabit kameralar tercih edilir. Bunun nedeni diğer kamera çeşitlerine ve özelliklerine göre ucuz ve belirlenen bir alanın izlenecek olmasından kaynaklanmaktadır.
Hareketli Kameralar
Uzaktan kumanda edilerek, yatay ve dikey hareket ettirilen, zum (zoom) ve odaklama (focus) yapılabilen kameralara hareketli kameralar denir.

Genel olarak iki tiptir.

Pan-Tilt Kameralar
Dome kameralar
PAN-TİLT KAMERALAR

Pan-Tilt kameralarda, kamerayı sağa sola ve yukarı aşağıya belirli açılarda hareket ettiren motorlar vardır. (sağa sola dönme işlevini PAN motorları,yukarı aşağı dönme işlevini TILT motorları yapmaktadır.)

Kamera üzerinde bulunan uzaktan kontrol ünitesi ve joistikli klavye yardımıyla uzaktan kumanda edilerek güvenlik kontrolü yapılabilmektedir.

Joistikli klavye

Günümüzde kullanılan dome kameralar

Dome Kameralar (Hızlı Kameralar)
Kapalı devre kamera sistemlerinde kullanılan sabit kameraların görüş açılarının yeterli olmadığı, geniş alanlarda dome kameralar kullanılır.
IP (İnternet Protocol) Kamera

IP kameralar bir bölgenin veya odanın görüntüsünün internet üzerinden yayınlanmasını sağlar.Infra Red (Karanlıkta Görüntü Veren) KameralarKablosuz Kameralar
2- Kamera Lensleri

Lenslerin temel işlevi bir alandan yansıyan ışığı toplamak ve kameranın görüntüleyici ünitesinde net, berrak bir görüntü odaklamaktır.
Lenslerde kullanılan terimler
Odak uzaklığı = Zoom
Netlik ayarı = Focus
Işık hassasiyeti = İris
Kapalı devre televizyon sistemi kullanılan bir işletmede kameranın netlik ayarı Kamera lensinin focus ve iris ayarları ile yakın veya uzak çekim ise zoom ayarı ile yapılır.
Kameralardan gelen video ve ses sinyallerini ekran üzerinde görmemizi sağlayan cihazdır.
3-Monitör

Siyah-beyaz ve renkli olabilir, ekran büyüklükleri değişebilir. ( 9

/12 / 14 / 17 / 21 / 25 inch olabilir. )

Switcher (Anahtar-Değiştirici)
Birden fazla kameranın görüntüsünü tek bir monitörde sırayla izlemek için kullanılan cihazdır.

4-8-12-16 kamera bağlanabilen modelleri mevcuttur.

Sesli modelleri de vardır.

Bir çoklu seçici (matrix switcher)

matrix switcher
Kamera sayısı ve monitör sayısı arttığı zaman basit anahtarlama üniteleri yetersiz kalır. Bu durumda yüzlerce kamera ve monitöre genişleyebilen çoklu seçiciler (matrix switcher) kullanılır.
QUAD (Dörtlü Ekran Bölücü)
Aynı ekranda 4 kamerayı seyretmek için kullanılan cihazdır.
Yani ekranı dörde böler.
Multiplexer (Çoklayıcılar)
Aynı anda 8 ya da 16 kameranın görüntüsünü tek bir ekrandan izleme olanağı sağlayan cihazdır.
Ekran 2×2, 3×3 ve 4×4 kamera görüntüsü için ayarlanabilir.

VİDEO KAYIT CİHAZI (TİME-LAPSE)
CCTV sistemlerinin çoğu monitörlerden gelen resim görüntülerinin kaylmesi için görüntü kayıt cihazlarını kullanırlar. Özellikle güvenlik sistemlerinde tercih sebebidir.

Günümüzde Kayıt görüntüleri bilgisayar hard disklerine dijital biçimde kaylmektedir.

DVD

kapalı devre TV sistemlerinde kayıt tipi aşağıdakilerden herhangi biri olabilir.

Hard disk

Manyetik bant

CD

IDEO MOTION
CCTV sistemi kurulan bölgede 24 saat hareket izlenmek isteniyorsa hareket algılama sistemine (video motion) ihtiyaç vardır.

Genelde harici güvenlik ortamında kullanılır. Güvenlik uygulaması yapılan bölgedeki kameraların görüntüsünün değişmesi durumunda ekrana uyarı verir.

5-YANGIN ALGILAMA SİSTEMLERİ

Yangını başlama aşamasında duman, ısı veya alevi algılayarak siren, ışık vs. ile personeli ikaz eden elektronik sistemlerdir.
Dedektörler algılanan yangın tipine bağlı olarak 3 ana gruba ayrılırlar:
Duman dedektörleri
Sabit sıcaklık ve ısı artış hızı dedektörleri
Alev dedektörleri
Yangın dedektörleri duman, ısı ve alev’e bağlı özellikleri kullanarak çalışırlar.

6-KART KONTROLLÜ GEÇİŞ SİSTEMLERİ (CACS)

Koruma faaliyeti sürdürülen bina ve tesislerde, kontrol noktasında kontrollü geçişe yardımcı olan, yetkilendirme ile sınırlandırılabilen, personel sirkülasyonu takip eden sistemlerdir.CASS Sistemi; biyometrik sistemler, geçiş kontrol turnikeleri, bariyerler, kart okuyucu terminaller gibi ünitelerle desteklenir. Bu sistemler fabrikalarda çokça kullanılmaktadır.Geçiş Kontrol Sistemleri tüm giriş – çıkış hareketlerini bilgisayar ortamına kaydederek denetler ve raporlar. İstenildiği anda kimlerin ne zaman hangi kapıdan giriş-çıkış lüks izmirğını rapor halinde çıktısını verir.
BİOMETRİK SİSTEMLER

İnsan vücudunun bir uzvunu, özel yapılmış bir okuyucu tarafından dijital dile çeviren ve daha sonra karşılaştırma yoluyla aynı uzvu tanıyabilen ya da reddeden sistemlere Biometrik sistemler denir.

İnsanları; parmak izlerinden, gözlerinden ve fizyolojik özelliklerinden tanıyabilen güvenlik sistemlerine Biometrik sistemler denilmektedir.

Biometrik sistemlerin en bilinenleri

aşağıdakilerdir:

Parmak izi eşleştirme

İris tanıma

Retina taraması

Ses ve konuşma tanıma

Yüz tanıma

El tanıma

Damar tanıma

GEÇİŞ KONTROL TURNİKELERİ
Sadece izin verilen kişilerin geçişini sağlayan elektromekanik geçiş sistemleridir.

Kurum kuruluş içerisine girme yetkisi olmayan personel veya kartı bulunmayan yabancılara karşı korunum sağlar. Dış ve iç noktalarda orta ve tam boy turnikeler kullanılarak güvenlik sağlanır.

Jetonlu turnikeler

Manyetik kartlı turnikeler

Tam boy turnike Yarım boy turnike

BARİYERLER

Fabrika, site, villa ve otopark giriş çıkışlarının denetimini sağlayan fiziki engellerdir.

Mantar bariyerler, yana kayar fotoselli cam kapılar, döner kapılar, kurtkapanı gibi sistemler de bariyer olarak değerlendirilebilir.

KART OKUYUCU TERMİNALLER

Mikro işlemci mimarisi ile üretilirler. Turnike ve kapı uygulamalarında turnikeden geçildiğine dair bilgi ve kapı açık bilgisi tespit edilir. Her bir panel üzerinde standart olarak kart numarası ve geçiş hareketi hafızada tutulabilir.

Terminal; barkod okuyucu, manyetik şeritli kart okuyucu, yaklaşım tipi (Proximity) kart okuyucu, kontaklı akıllı kart okuyucu ve kontaksız (RF) akıllı kart gibi sistemlerden oluşur.

Proximity kart okuyucular, kart kontrollü

geçiş sistemlerinin bir çeşitidir.

Kart Okuyucuların Genel Özellikleri
Okutulan kart sistemde tanımlı olmalıdır.

Kartta tanımlı şifre sistemle uyumlu olmalıdır.

Kartın geçerlilik süresine göre işlem yapılır.

Personelin görevine göre geçiş yetkileri sınırlandırılabilmektedir.

Proximity (geçiş) kartları manyetik alandan

etkilenirler.

7-EŞYA, ÜST VE PATLAYICI MADDE ARAMA SİSTEMLERİ

Metal Dedektörler

X-Ray cihazları

Patlayıcı koklama dedektörleri 4- Posta kontrol dedektörleri

Metal El Dedektörleri
Metal Dedektörler

Metalle karşılaştıklarında sesli veya ışıklı uyarma sinyali verirler.Başlıca iki çeşittir.

Metal Kapı Dedektörleri
Metal Kapı Dedektörleri

Manyetik alan oluşturarak bu manyetik alan içerisinden geçirilen madeni cisimlerin kütlesi hakkında sesli ve ışıklı olarak bilgilendirme sağlayan mikro işlemcili algılama devrelerine sahip cihazlardır.

Kişilerin üstlerindeki metalden yapılmış ateşli silahlar ile her türlü kesici, patlayıcı aletlerin hızlı ve güvenilir bir metotla aranmasını sağlar.

Yan yana çalıştırılan kapı tipi detektörler Sadece kişilerin üzerlerindeki metallerin yerinin nokta Metal dedektörlerin çalışma prensibi;
Elektromanyetik dalga göndererek metalden geri yansıyan dalgayı algılamak suretiyle metal cismi tespit ederler.

arasında en az 100 cm mesafe olmalıdır.

Metal dedektörlerin ayarlanması işlemine
Kalibrasyon denir.

Kapı detektörlerinin sağlıklı çalışabilmesi için kontrol edilecek personel detektörlerden 1 metremesafe ara ile geçirilmelidir.
Metal El Dedektörleri

El dedektörlerinin çalışma prensipleri metal kapı

dedektörleri ile aynıdır.

olarak belirlenmesi amacı ile kullanılırlar.

El dedektörleri kullanım rahatlığı dışında istenilen yere taşınabilir.

Şarj edilebilir yapısı sayesinde hiçbir kablo bağlantısı ve enerji nakline gerek yoktur.

Dedektörün metal algılama hassasiyetini artırmak için bir ayar düğmesi bulunmaktadır.

Dikkat edilmesi gereken hususlar:

Göreve başlamadan önce çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir.

İncelenen bölgeye 2.5cm – 7.5cm arasında bir mesafeden, paralel tutularak kontrol yapılmalıdır.

Islak zemine bırakılmamalıdır.

Metal zemine bırakılmamalıdır.

İnsanın baş kısmına tutulmamalıdır.

Başka amaçla kullanılmamalıdır.

Hamile bayanlar,kalp pili takılan kişiler metal

dedektörlerle kontrol edilemezler.

Şahsın vücudunda herhangi bir metal sinyali alındığında sinyal kaynağı metal nesne kontrol edildikten sonra taramada kalınan noktadan itibaren vücudun tamamı bitene kadar taramaya devam edilmelidir.

Body scanner (Vücut tarayıcı)
Body scanner, Şahısların üst aramalarında kesin bilgi almak amacıyla üretilmiş ve radyolojik ışın türü tarama yapan bir cihazdır.

Personel üzerinde bulunabilecek patlayıcı ve tehlike teşkil eden maddeleri örneğin dinamit, C-4, seramik, grafit, plastik, silah, plastik silahlar, gözlük, tahta vs. kesin doğrulukta bildirir. Bunun yanında uyuşturucu maddeleri örneğin uyuşturucular, tütün vs. gibi maddeleri de kişi üzerinde gösterir.

Bu sistemde personel 6 saniye içerisinde cepheden ve arkadan olmak üzere taranır, elbise altında bulunan maddeler operatör ekranında gözükür.

Günümüzde Amerikan ve İngiliz havalimanlarında ve cezaevlerinde kullanılmaktadır.

X-Ray cihazları:
Kişilerin el bagajlarının ve bagajlarının içlerinde tehlikeli madde olup olmadığını tespit etmek amacıyla çalışan cihazlardır.

X-Ray cihazlarında, X ışınları üreten bir ışık kaynağı ve bu kaynağın karşısında ışınları algılayan detektörler mevcuttur. Işık kaynağı ve detektörler arasında konveyör üzerinden geçen nesneler yoğunluklarına göre X ışınlarını değişime uğratır ve bu değişimler detektörler tarafından algılanarak cisimlerin siluetleri monitöre yansıtılır. Bu siluetler renkli monitörlerde cisimlerin organik, inorganik durumlarına göre turuncu, mavi, yeşil renklerde, siyah-beyaz monitörlerde ise grinin farklı tonlarında ekrana yansıtılır.

X-Ray cihazları 4 üniteden oluşur.

1-X ışını ünitesi:İncelenecek eşyanın hareketlerini sağlayan taşıyıcı bant sistemi ile donatılmıştır.

2-Ekran:Genellikle kontrol panelinin üstüne yerleştirilir.Siyah

beyaz veya renkli olabilir.

3-Kontrol paneli:1 mili ampermetre,ışık taşıyıcı,yön seçme düğmeleri,metrik görüntü büyütme düğmeleri bulunur.

4-Taşıyıcı bant (Konveyör)

Ray cihazları iki farklı teknoloji ileüretilmektedirler:E-SCAN (Organik-İnorganik Ayrımlı):
Renkli ve Siyah-Beyaz iki Monitör kullanılmaktadır. Metaller ekran üzerinde açık yeşil renkte görünür.

S-SCAN (Yoğunluk Taramalı):

Tek Monitör kullanılmaktadır. Metaller ekran üzerinde mavi renkte görünür.

Sağlık Emniyeti
X-Ray cihazları, yayılan radyasyonun önlenmesi için üreticiler tarafından kurşun levha veya panellerle kaplanmış ve tünel çıkışlarına kurşun vinil perdeler konulmuştur.

Cihazın kullanımında radyasyona bağlı olarak kullanıcılar için sağlık emniyeti alınmalı, sistem kullanıcıları için radyasyon ölçer Dozaj Gösterge Şeridi (Dozimetre) bulundurulmalıdır.

Dozimetre, X-Ray cihazlarının kullanımında kullanıcının radyasyona karşı güvenliğinin sağlanması, radyasyona maruz kaldığı miktarı ölçmek için kullanılan cihazdır.

Dozimetre herhangi bir sebeble X-ray cihazının

tüneline veya kenarına konulmaz.

herhangi birine ödünç verilmez, veya ödünç alınmaz.

Not: Dozimetre bir güvenlik cihazı değildir.

metal parçalar veya giyeceklerin arkasına konulmaz.

Ülkemizde X-ray cihazlarının ve dozimetrelerin ölçüm ve kontrolleri Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından sertifikalandırılmaktadır.

X -RAY Cihazında bant üzerine konulan bavul ve paketler arasındaki mesafe en az 50 cm olmalıdır.

EDS sistemleri

(Patlayıcı Tarama Sistemleri)

Söz konusu sistemler tahrip edici olmayan otomatik sistemler olup, bilgisayarlı tomografi ve X-ışını sapması teknolojilerine dayalıdır.

Bu makineler 1 ve 2’inci aşamada otomatik olarak bagajın temiz veya kirli temiz ğuna karar verdiği gibi, 3. ve 4. aşama olarak operatörlerin görüntüyü izlemesiyle ikinci kez kirli ve temiz bagaj ayrımı yapılmasına imkan veriyor. Dört aşamadan geçtikten sonra temiz olmadığı belirlenen bagaj, 5. aşamada kirli bölgeye alınarak, iz dedektörleri vasıtasıyla mahiyeti tespit ediliyor. Altıncı aşamada kirli bagaj yolcusu ile eşleştiriliyor. Cihaz, ayrıca nesneler hakkında güvenlik birimlerine ayrıntılı raporlar veriyor.

Bilgisayarlı Tomografi Sistemi
Bu sistemde; cismin X-Ray etrafında döndürülerek taranması ve tomografisinin çekilmesi esasına dayanır.

EDDS

Patlayıcı ve Düzeneklerini Tanıma Sistemidir.

Patlayıcı Koklama Detektörü

Patlayıcı maddelerin yaydıkları kokulara duyarlı detektörlerdir. Patlayıcı maddenin buharlaşma hızına duyarlı sistemlerdir. Fabrikasyon patlayıcılara duyarlı olup bütün patlayıcıları Tespit eden detektör tipi mevcut değildir.

Şahıs kontrolünde kullanılırlar.

El Tipi Sıvı Patlayıcı Detektörü

El Tipi Sıvı Detektörü, Sıvılara Dokunmadan Kapalı/Ambalajlı Kapların İçindeki Sıvıların PATLAYICI/PARLAYICI olup olmadıklarının kolaylıkla tetkikini sağlar.

Posta Kontrol Detektörü

Korunan yerlere posta yoluyla gönderilen paketleri kontrol için kullanılır. Radyasyon ışınları ile çalışır.